Zastanawiałeś się kiedyś nad pochodzeniem miedzi i jej cechami? Co niezwykłego skrywa i w jak unikatowych realizacjach można ją wykorzystać? Warto odkryć jej tajemnice!
Historia i zastosowanie miedzi
Początki kontaktu człowieka z miedzią sięgają już starożytnego Cypru, gdzie wydobywano ją po raz pierwszy. To stąd pochodzi jej nazwa w wielu językach – z łacińskiego cuprum, czy po angielsku copper, co znaleźć można także w nazwie naszej firmy.
Miedź to bardzo wdzięczny metal, który po wytopie i oczyszczeniu staje się miękki. Pozwala to na formowanie go i tworzenie elementów od użytku codziennego po dekoracje. Czysta miedź posiada charakterystyczną pomarańczowoczerwoną barwę, ale po obróbce może przybierać też inne odcienie. Wśród krajów posiadających największe szacowane zasoby miedzi znajduje się także Polska.
Pierwsza eksploatacja złóż miała miejsce w Górach Świętokrzyskich oraz Karpatach, jednak przez niewielki obszar mają one dziś znaczenie jedynie historyczne. Obecnie główne wydobycie odbywa się na Dolnym Śląsku, w kopalniach w okolicach Lubina, a także m.in. w Polkowicach, Głogowie czy Radwanicach.
Najważniejsza rola w historii świata: od sztuki po budownictwo
Obok żelaza i aluminium, to miedź odegrała kluczową rolę w rozwoju cywilizacji. Używana była i jest głównie przy produkcji maszyn przemysłowych czy przewodów elektrycznych, a także w stopach miedzi stosowanych w budownictwie. Jednak znana jest ona od tysięcy lat także architektom. Używali jej starożytni Egipcjanie do pokrycia wrót świątyni w Karnaku czy starożytni rzymianie do zabezpieczenia dachu Panteonu. Do dziś oglądać można m.in. miedziany dach katedry w Hildersheim z 1280 roku czy zamku Kronborg z 1585.
Najsłynniejszym przykładem wykorzystania miedzi jest Statua Wolności. Głównym wyzwaniem dla darczyńców było przetransportowanie posągu przez ocean i to właśnie miało wpływ na wybór użytego materiału. Statua narażona na destrukcyjne działanie słonej wody musiała zostać stworzona z czegoś co będzie niezwykle odporne na niekorzystny wpływ czynników zewnętrznych. W tym wypadku idealna była miedź, a materiał pochodził aż z Norwegii, co podkreśla długowieczność stosowanych rozwiązań. Dlaczego jednak statua jest zielonkawa, a nie pomarańczowa? Z czasem na rzeźbie pojawiła się patyna, czyli naturalny nalot, który równocześnie pełni funkcję ochronne, a posąg nie ulega korozji i pozostanie w swojej pierwotnej wersji przez długie lata. Dodatkową niezwykle cenną cechą jest samo odnawianie się uszkodzonej patyny, co wpływa na estetykę fasad.

Wiele wyprodukowanych elementów z miedzi zostaje też wykorzystanych powtórnie, jak np. miedziane panele na ścianie Kanadyjskiego Muzeum Wojny, które odzyskano ze starego gmachu Parlamentu w Ottawie. To jest jedna z najważniejszych cech tego materiału – miedź jest w 100% poddawana recyklingowi bez utraty jakości, a proces ten można powtarzać w nieskończoność! Ogranicza to konieczność wydobywania nowych zasobów naturalnych – szacuje się, że w użyciu jest aż 80% wydobytej kiedykolwiek miedzi. Dodatkowo recykling zużywa znacznie mniej energii niż proces wydobycia, co jest wyjątkowo ważne przy dążeniu do ekologicznych działań z korzyścią dla środowiska, zwłaszcza w kontekście zastosowań miedzi w architekturze.
Wciąż odkrywana na nowo nie tylko w architekturze
Jako element architektoniczny miedź odkrywana jest i w XXI wieku. Kluczowe stały się poznane nie tak dawno jej właściwości przeciwdrobnoustrojowe, które pozwalają ograniczać zagrożenia związane z niebezpiecznymi bakteriami osiadającymi na takich elementach codziennego użytku jak poręcze czy uchwyty. Dlatego obecnie szersze zastosowanie znajdują w placówkach publicznych oraz budynkach mieszkalnych, gdzie wykorzystuje się blachę miedzianą. Dodatkowe korzyści higieniczne to dziś jedna z kluczowych właściwości.

Poza wspomnianą już naturalnie pojawiającą się patyną można również ozdabiać ją przy pomocy metod chemicznych, które pozwalają na odkrywanie nowych odsłon miedzi. Oferuje to znakomite właściwości antykorozyjne na długie lata. W warunkach atmosferycznych miedziane pokrycie dachowe koroduje w tempie niecałych 0,4 mm na 200 lat, co świadczy o jego długowieczności. Miedź zasadniczo nie wymaga czyszczenia czy innej konserwacji. Jest także lżejsza w porównaniu np. z ołowiem czy ceramiką.
Miedź to plastyczny, trwały i nierdzewny materiał. Dodatkowo po odpowiednim uformowaniu znacząco podnosi walory estetyczne miejsca, w którym ją ulokujemy. My właśnie odkrywamy jej nowe zastosowania, nadajemy dowolne kształty i staramy się w pełni wykorzystać walory, jakie niesie ze sobą miedź w architekturze. Korzystając z możliwości recyklingowych działamy z myślą zarówno o unikatowym designie, cechach zdrowotnym, jak i pozytywnym wpływie na środowisko.
Podsumowanie: pytania i odpowiedzi z historii miedzi.
Jakie jest główne zastosowania miedzi w architekturze?
Miedź w architekturze znajduje zastosowanie w pokryciach dachowych, elewacjach, rynnach oraz detalach architektonicznych. Dzięki swoim właściwościom estetycznym i trwałości, miedź i jej stopy są popularnym wyborem w budownictwie i architekturze.
Co to jest patyna i jak wpływa na miedź w architekturze?
Patyna to naturalna warstwa, która tworzy się na powierzchni czystej miedzi w wyniku reakcji z powietrzem i wilgocią. W architekturze wnętrz oraz budynkach patynowanie miedzi może dodać charakteru i unikalnego wyglądu, zmieniając odcienie miedzi na zielonkawe lub niebieskawe.
Jakie są zalety stosowania czystej miedzi w budownictwie?
Czysta miedź jest materiałem odpornym na korozję, co sprawia, że jest idealna do zastosowań zewnętrznych. Dodatkowo jej estetyczne właściwości oraz możliwość recyklingu czynią ją atrakcyjnym wyborem w nowoczesnej architekturze.
Jakie stopy miedzi są najczęściej używane w architekturze?
W architekturze najczęściej stosowane są stopy miedzi wzbogacone innymi metalami, takimi jak cynk czy cyna. Dzięki temu uzyskuje się różne właściwości mechaniczne oraz estetyczne, co pozwala na lepsze dostosowanie materiału do specyficznych potrzeb projektowych.